Οι μπλε κάδοι της ανακύκλωσης συσκευασιών, συχνά φορτωμένοι με κάθε είδους σκουπίδι, δίνουν μια εικόνα των μεγάλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει ακόμα η ανακύκλωση στη χώρα μας. Φανερώνουν όμως και τη σύγχυση για το τι πρέπει να πέφτει ή όχι στον μπλε κάδο, την οποία έχουν ακόμα και πολίτες που θέλουν να συμμετέχουν στην ανακύκλωση. Υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης, με αποτέλεσμα αρκετοί πολίτες να ρίχνουν στους κάδους της ανακύκλωσης (μπλε ή άλλων συστημάτων και χρωμάτων) υλικά τα οποία δεν ανακυκλώνονται στο συγκεκριμένο σύστημα. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα ακατάλληλα υλικά δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στο σύστημα: καταλαμβάνουν πολύτιμο χώρο, διαμορφώνουν σύμμεικτο φορτίο το οποίο είναι πολύ δύσκολο ή και αδύνατο να ανακυκλωθεί, λερώνουν και καταστρέφουν τα ανακυκλώσιμα υλικά, απειλούν με τραυματισμό τους εργαζομένους στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ).
Ποια υλικά δεν πρέπει να κατευθύνονται στους μπλε κάδους, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης, που έχει την ευθύνη για το σύστημα; Στον μακρύ κατάλογο περιλαμβάνονται οι βιντεοκασέτες, τα γάντια, το γυαλόχαρτο, τα δερμάτινα αντικείμενα, οι δίσκοι cd και dvd, οι λάμπες και οι λαμπτήρες, τα μελάνια, τα τόνερ και τα υπολείμματά τους, όπως και τα δοχεία από λάδια μηχανής, οι μπάλες (ποδοσφαίρου κ.λπ.), οι κούκλες και τα παιδικά παιχνίδια (ακόμα κι αν είναι πλαστικά), τα πάσης φύσεως ξύλινα αντικείμενα, οι οδοντόβουρτσες, τα παπούτσια, τα ρούχα, τα ενδύματα και τα υφάσματα γενικώς, οι πάνες μιας χρήσης, τα σελοτέιπ, τα στρώματα, τα στυλό και οι φωτογραφίες.
Επίσης, στους κάδους της ανακύκλωσης δεν πρέπει να βρεθούν σε καμία περίπτωση τα εξής υλικά: οι ενέσεις και τα ιατρικά απόβλητα (απαιτείται ιδιαίτερη μεταχείριση), οι μπαταρίες, οι ηλεκτρικές συσκευές κάθε είδους, κλαδιά και κλαδέματα, οικοδομικά υλικά και χώμα, καθώς και φωτοβολίδες – πυροτεχνήματα, που είναι εύφλεκτα και μπορεί να προκαλέσουν εκρήξεις και φωτιά. Για τις παραπάνω βασικές κατηγορίες υλικών υπάρχουν άλλα ρεύματα ανακύκλωσης, διαφορετικά από την ανακύκλωση συσκευασιών. Αρα ο πολίτης πρέπει να κατευθύνεται στα κατάλληλα σημεία και βεβαίως να μην τα ρίχνει στους κοινούς κάδους.
Τα περισσότερα από τα υλικά που προαναφέραμε εύκολα φαίνεται ότι δεν πρέπει να καταλήξουν στους κάδους ανακύκλωσης συσκευασιών. Υπάρχουν όμως προϊόντα, που ενώ είναι από πλαστικό ή από χαρτί και μοιάζουν να προορίζονται για τους μπλε κάδους, τελικά δεν πρέπει να πέσουν σε αυτούς. Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα, που συνήθως αποτελούν και μερικά από τα υλικά που από λάθος πληροφόρηση ρίχνουν πολίτες στους μπλε κάδους.
Μια σειρά πλαστικά προϊόντα, όπως πλαστικά μαχαιροπίρουνα και καλαμάκια, δεν πρέπει να καταλήγουν στους μπλε κάδους, πληροφορεί η ΕΕΑΑ. Μακριά από τους κάδους της ανακύκλωσης πρέπει να κρατηθούν οι πλαστικές βούρτσες, τα πλαστικά έπιπλα και οι πλαστικές γλάστρες. Υπάρχουν λοιπόν αρκετά υλικά φτιαγμένα από πλαστικό που δεν πρέπει να πέφτουν στους μπλε κάδους.Επίσης, υπάρχουν υλικά από χαρτί που επίσης αποκλείονται. Κατ’ αρχάς, δεν πρέπει να ρίχνουμε χαρτί κουζίνας και χαρτί υγείας, ακόμα και μη χρησιμοποιημένο. Λερωμένες χαρτοπετσέτες ή κομμάτια λαδωμένου χαρτιού όχι μόνο δεν ανακυκλώνονται, αλλά αχρηστεύουν και τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά. Ακατάλληλο για ανακύκλωση είναι και το βρεγμένο χαρτί, ακόμη κι όταν στεγνώσει, γιατί οι ίνες του χαρτιού «μαζεύουν» όταν βρέχονται.
Ακόμα, το σύστημα των μπλε κάδων δεν μπορεί να διαχειριστεί κομμάτια χαρτιού που είναι μικρότερα από μια σελίδα μεγέθους Α4. Αυτό σημαίνει ότι σχισμένες σελίδες, εισιτήρια και άλλα χαρτάκια δεν πρέπει να ρίχνονται στους μπλε κάδους, γιατί δημιουργούν ένα χάρτινο κατακάθι που δυσκολεύει την όλη διαδικασία. Εννοείται πως εάν υπάρχει στον δήμο σύστημα ξεχωριστής συλλογής του χαρτιού, τότε όλα τα είδη χαρτιού πρέπει να κατευθύνονται εκεί.
Μακριά από τους κάδους της ανακύκλωσης πρέπει να κρατηθεί κάθε σπασμένο γυάλινο είδος. Οι γυάλινες συσκευασίες ανακυκλώνονται, αλλά τα σπασμένα γυαλιά όχι. Ο λόγος είναι ότι, καθώς η διαλογή στα κέντρα γίνεται και με τα χέρια, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τραυματισμού των εργαζομένων. Τα σπασμένα γυάλινα μπουκάλια και ποτήρια πάνε στους κοινούς κάδους.
Με την ίδια λογική δεν ρίχνουμε στους μπλε κάδους ούτε μαχαίρια ούτε ξυραφάκια ή άλλα αιχμηρά μεταλλικά αντικείμενα.
Καταστροφικά
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται με τις βιοδιασπώμενες ή φωτοδιασπώμενες σακούλες, όπως αυτές που δίνουν πολλά σούπερ μάρκετ. Οι σακούλες αυτές μοιάζουν με τις απλές πλαστικές σακούλες, αλλά δεν είναι ίδιες. Ενώ οι απλές πλαστικές σακούλες μπορούν να ανακυκλωθούν και να γίνουν πλαστικό φιλμ, οι βιοδιασπώμενες αποσυντίθενται και δεν ανακυκλώνονται. Επίσης, υπάρχει περίπτωση η διαδικασία αποσύνθεσής τους να ξεκινήσει ενώ βρίσκονται στους μπλε κάδους ή στο κέντρο διαλογής, δημιουργώντας πολλά μικροσκοπικά κομματάκια και συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός πολτού σκουπιδιών.Αποκλείονται τελείως υλικά από αφρολέξ και φελιζόλ, καθώς και τα δύο είναι ιδιαίτερα εύφλεκτα και μπορεί να αναφλεγούν σε οποιοδήποτε στάδιο της ανακύκλωσης.
Μακριά πρέπει να κρατηθούν συσκευασίες τοξικών υλικών, πλαστικές ή μεταλλικές, που περιείχαν ορυκτέλαια, αντιψυκτικά, εντομοκτόνα κ.ά. Τα κατάλοιπα των τοξικών απομακρύνονται πολύ δύσκολα και μόνο με ειδική διαδικασία.
Οσον αφορά το πώς ρίχνουμε τα υλικά, οι συσκευασίες πρέπει να καθαρίζονται από τα υπολείμματα, ακόμα και να ξεπλένονται εάν είναι απαραίτητο. Σημαντικό είναι να μην πετιούνται στον κάδο μέσα σε δεμένες σακούλες, αλλά να πέφτουν χύμα για να μπορεί να γίνει πιο εύκολα η διαλογή.
Ακόμα μία σημαντική λεπτομέρεια: υπάρχει ανάγκη διαχωρισμού των πλαστικών μπουκαλιών από τα καπάκια, καθώς ανακυκλώνονται διαφορετικά.
Ποια υλικά δεν πρέπει να κατευθύνονται στους μπλε κάδους, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης και Ανακύκλωσης, που έχει την ευθύνη για το σύστημα; Στον μακρύ κατάλογο περιλαμβάνονται οι βιντεοκασέτες, τα γάντια, το γυαλόχαρτο, τα δερμάτινα αντικείμενα, οι δίσκοι cd και dvd, οι λάμπες και οι λαμπτήρες, τα μελάνια, τα τόνερ και τα υπολείμματά τους, όπως και τα δοχεία από λάδια μηχανής, οι μπάλες (ποδοσφαίρου κ.λπ.), οι κούκλες και τα παιδικά παιχνίδια (ακόμα κι αν είναι πλαστικά), τα πάσης φύσεως ξύλινα αντικείμενα, οι οδοντόβουρτσες, τα παπούτσια, τα ρούχα, τα ενδύματα και τα υφάσματα γενικώς, οι πάνες μιας χρήσης, τα σελοτέιπ, τα στρώματα, τα στυλό και οι φωτογραφίες.
Επίσης, στους κάδους της ανακύκλωσης δεν πρέπει να βρεθούν σε καμία περίπτωση τα εξής υλικά: οι ενέσεις και τα ιατρικά απόβλητα (απαιτείται ιδιαίτερη μεταχείριση), οι μπαταρίες, οι ηλεκτρικές συσκευές κάθε είδους, κλαδιά και κλαδέματα, οικοδομικά υλικά και χώμα, καθώς και φωτοβολίδες – πυροτεχνήματα, που είναι εύφλεκτα και μπορεί να προκαλέσουν εκρήξεις και φωτιά. Για τις παραπάνω βασικές κατηγορίες υλικών υπάρχουν άλλα ρεύματα ανακύκλωσης, διαφορετικά από την ανακύκλωση συσκευασιών. Αρα ο πολίτης πρέπει να κατευθύνεται στα κατάλληλα σημεία και βεβαίως να μην τα ρίχνει στους κοινούς κάδους.
Τα περισσότερα από τα υλικά που προαναφέραμε εύκολα φαίνεται ότι δεν πρέπει να καταλήξουν στους κάδους ανακύκλωσης συσκευασιών. Υπάρχουν όμως προϊόντα, που ενώ είναι από πλαστικό ή από χαρτί και μοιάζουν να προορίζονται για τους μπλε κάδους, τελικά δεν πρέπει να πέσουν σε αυτούς. Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα, που συνήθως αποτελούν και μερικά από τα υλικά που από λάθος πληροφόρηση ρίχνουν πολίτες στους μπλε κάδους.
Μια σειρά πλαστικά προϊόντα, όπως πλαστικά μαχαιροπίρουνα και καλαμάκια, δεν πρέπει να καταλήγουν στους μπλε κάδους, πληροφορεί η ΕΕΑΑ. Μακριά από τους κάδους της ανακύκλωσης πρέπει να κρατηθούν οι πλαστικές βούρτσες, τα πλαστικά έπιπλα και οι πλαστικές γλάστρες. Υπάρχουν λοιπόν αρκετά υλικά φτιαγμένα από πλαστικό που δεν πρέπει να πέφτουν στους μπλε κάδους.Επίσης, υπάρχουν υλικά από χαρτί που επίσης αποκλείονται. Κατ’ αρχάς, δεν πρέπει να ρίχνουμε χαρτί κουζίνας και χαρτί υγείας, ακόμα και μη χρησιμοποιημένο. Λερωμένες χαρτοπετσέτες ή κομμάτια λαδωμένου χαρτιού όχι μόνο δεν ανακυκλώνονται, αλλά αχρηστεύουν και τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά. Ακατάλληλο για ανακύκλωση είναι και το βρεγμένο χαρτί, ακόμη κι όταν στεγνώσει, γιατί οι ίνες του χαρτιού «μαζεύουν» όταν βρέχονται.
Ακόμα, το σύστημα των μπλε κάδων δεν μπορεί να διαχειριστεί κομμάτια χαρτιού που είναι μικρότερα από μια σελίδα μεγέθους Α4. Αυτό σημαίνει ότι σχισμένες σελίδες, εισιτήρια και άλλα χαρτάκια δεν πρέπει να ρίχνονται στους μπλε κάδους, γιατί δημιουργούν ένα χάρτινο κατακάθι που δυσκολεύει την όλη διαδικασία. Εννοείται πως εάν υπάρχει στον δήμο σύστημα ξεχωριστής συλλογής του χαρτιού, τότε όλα τα είδη χαρτιού πρέπει να κατευθύνονται εκεί.
Μακριά από τους κάδους της ανακύκλωσης πρέπει να κρατηθεί κάθε σπασμένο γυάλινο είδος. Οι γυάλινες συσκευασίες ανακυκλώνονται, αλλά τα σπασμένα γυαλιά όχι. Ο λόγος είναι ότι, καθώς η διαλογή στα κέντρα γίνεται και με τα χέρια, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τραυματισμού των εργαζομένων. Τα σπασμένα γυάλινα μπουκάλια και ποτήρια πάνε στους κοινούς κάδους.
Με την ίδια λογική δεν ρίχνουμε στους μπλε κάδους ούτε μαχαίρια ούτε ξυραφάκια ή άλλα αιχμηρά μεταλλικά αντικείμενα.
Καταστροφικά
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται με τις βιοδιασπώμενες ή φωτοδιασπώμενες σακούλες, όπως αυτές που δίνουν πολλά σούπερ μάρκετ. Οι σακούλες αυτές μοιάζουν με τις απλές πλαστικές σακούλες, αλλά δεν είναι ίδιες. Ενώ οι απλές πλαστικές σακούλες μπορούν να ανακυκλωθούν και να γίνουν πλαστικό φιλμ, οι βιοδιασπώμενες αποσυντίθενται και δεν ανακυκλώνονται. Επίσης, υπάρχει περίπτωση η διαδικασία αποσύνθεσής τους να ξεκινήσει ενώ βρίσκονται στους μπλε κάδους ή στο κέντρο διαλογής, δημιουργώντας πολλά μικροσκοπικά κομματάκια και συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός πολτού σκουπιδιών.Αποκλείονται τελείως υλικά από αφρολέξ και φελιζόλ, καθώς και τα δύο είναι ιδιαίτερα εύφλεκτα και μπορεί να αναφλεγούν σε οποιοδήποτε στάδιο της ανακύκλωσης.
Μακριά πρέπει να κρατηθούν συσκευασίες τοξικών υλικών, πλαστικές ή μεταλλικές, που περιείχαν ορυκτέλαια, αντιψυκτικά, εντομοκτόνα κ.ά. Τα κατάλοιπα των τοξικών απομακρύνονται πολύ δύσκολα και μόνο με ειδική διαδικασία.
Οσον αφορά το πώς ρίχνουμε τα υλικά, οι συσκευασίες πρέπει να καθαρίζονται από τα υπολείμματα, ακόμα και να ξεπλένονται εάν είναι απαραίτητο. Σημαντικό είναι να μην πετιούνται στον κάδο μέσα σε δεμένες σακούλες, αλλά να πέφτουν χύμα για να μπορεί να γίνει πιο εύκολα η διαλογή.
Ακόμα μία σημαντική λεπτομέρεια: υπάρχει ανάγκη διαχωρισμού των πλαστικών μπουκαλιών από τα καπάκια, καθώς ανακυκλώνονται διαφορετικά.