Πως το κινητό μετέτρεψε τον άνθρωπο σε προϊόν.

Συνηθισμένες καθημερινές εικόνες: άνθρωποι σε εστιατόρια που πριν δοκιμάσουν το φαγητό τους το απαθανατίζουν και το ανεβάζουν στο instagram, που κάθε τραγούδι που ακούνε το μοιράζονται με όλους τους φίλους τους στο facebook, που πάνε για καφέ με έναν φίλο τους αλλά δεν ανταλλάσσουν ούτε κουβέντα, αφού είναι απασχολημένοι με το να γράφουν ασυναρτησίες στο γκρουπ στο whats up.

Στο ένα χέρι το τσιγάρο, στο άλλο χέρι το iΡhone.

Πριν από 10 χρόνια το κινητό είχε ήχους για τρεις ειδοποιήσεις: κλήση, μήνυμα και ξυπνητήρι. Σήμερα, οι ήχοι είναι όσες και οι ειδοποιήσεις.Το κινητό επικοινωνεί με χιλιάδες εφαρμογές, παρουσιάζοντας μία κινητικότητα που το καθιστά σχεδόν ζωντανό οργανισμό.Πριν από δέκα χρόνια φόρτιζες μια φορά την μπαταρία και κράταγε δύο μέρες, το 2013 το κινητό χρειάζεται να μπει στην πρίζα δύο με τρεις φορές την ημέρα.

Φίλοι δεν κουνάνε ρούπι χωρίς τον φορτιστή, γνωστοί δεν περνάνε καλά στις διακοπές όταν δεν πιάνει καλά το 3G.Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί πια πως το Ίντερνετ είναι δημόσιο αγαθό, όπως το νερό και το ρεύμα.Αλήθεια, θα πηγαίνατε εύκολα κάπου που δεν έχει νερό; Όχι!Άρα, γιατί να πάτε, αν δεν έχει Διαδίκτυο;Σε φθινοπωρινή έρευνα που δεν έχει ιδιαίτερη επιστημονικότητα αλλά δείχνει μια τάση, το 65% των ερωτηθέντων απάντησαν πως δεν θα μπορούσαν να ζήσουν πια χωρίς τη smartphone συσκευή τους (πηγή: Gazelle.com).Ένας μέσος άνθρωπος κοιτά 34 φορές την ημέρα το κινητό του. Εγώ υπολόγισα ότι το κοιτώ εξήντα με εβδομήντα…Από αυτές, ούτε οι μισές δεν είναι για κάποια κλήση ή μήνυμα αλλά για να δω αν «παίζει κάτι».Ο πολυπαιγμένος φιλόσοφος και φωτογράφος Ζαν Μποντριγιάρ είχε περιγράψει το φαινόμενο το 1991, προτού ζήσουμε το μεγάλο μπαμ του Ίντερνετ και της κοινωνικής δικτύωσης, στο βιβλίο του Η έκσταση της επικοινωνίας (εκδ. Καρδαμίτσα).Το ρεζουμέ της μελέτης γίνεται στη φράση «δεν συμμετέχουμε πλέον στο δράμα της αποξένωσης, αλλά βρισκόμαστε μέσα στην έκσταση της επικοινωνίας».

Και συνεχίζει πως «στην "κοινωνία της κατανάλωσης" επικρατούσε η αποξένωση και το θέαμα, σήμερα, στην "εποχή της διαφάνειας", κυριαρχεί το αδυσώπητο φως της πληροφόρησης και της επικοινωνίας».

Πέρα από τη μέθη της επικοινωνίας, αξίζει να σημειωθεί και ποια είναι η πληροφορία. Τότε, ο Μποντριγιάρ πίστευε ότι θα επικρατήσει μια ανάγκη διαρκούς εξωτερίκευσης, ώστε η επικοινωνία μας να εξελίσσεται, χωρίς να καταλήγει σε κάποιο προϊόν ή σε κάποιο «μακλουανικό» μήνυμα.

Μετά από 22 χρόνια είναι πλέον αντιληπτό και στα μάτια κάποιου που δεν είναι φιλόσοφος πως ναι μεν υπάρχει απεριόριστη, ελεύθερη και καθαρή πρόσβαση στην πληροφορία, αλλά το άτομο είναι και από μόνο του σε θέση να παράξει ανά πάσα στιγμή τις δικές του πληροφορίες και να τις διαμοιράσει.

Το άτομο είναι η πληροφορία.

Τα «δεκαπέντε λεπτά» του Άντι Γουόρχολ πάνε περίπατο, αφού τείνει να καταργηθεί τελείως η έννοια του πομπού και του δέκτη.

Όλοι είμαστε όλα.

Δεν είναι τυχαίο πως όλες οι διαφημίσεις πλέον με προϊόντα κινητής τηλεφωνίας χρησιμοποιούν ως πρότυπο τον απλό καταναλωτή.

Γιατί; Γιατί όσοι έχουμε πρόσβαση στην τεχνολογία είμαστε ίσοι απέναντί της και μεταξύ μας.

Όπως χρησιμοποιώ εγώ το facebook από το smartphone μου, το χρησιμοποιούν ο Μπάρακ Ομπάμα, ο Αντώνης Σαμαράς και οι υπόλοιποι ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι που έχουν αυτήν τη στιγμή ενεργοποιημένο ένα «έξυπνο τηλέφωνο».

Η απόλυτη και αδιάβλητη ισότητα συνεισφέρει πάντα σε όλους τους παγκόσμιους εθισμούς.

Ακόμα, δεν μπορεί να υποστηριχτεί πλήρως ότι η εικονική πραγματικότητα που ζούμε μέσα από τα smarthones επιδεινώνει την ψυχική μας υγεία.

Δηλαδή, τόσα χρόνια που οι άνθρωποι βρισκόντουσαν από κοντά για να τα πούνε, είχαμε λιγότερους τρόφιμους στα ψυχιατρεία;

Σίγουρο είναι πως έχει προσθέσει άλλο ένα άγχος, πως επανακαθορίζοντας για μια ακόμα φορά τα όρια της κοινωνικής μας δράσης, μεταλλάσσουμε την κοινωνική μας συμπεριφορά και πως δημιουργούνται νέα πεδία πνευματικής αλλοτρίωσης.

Ήδη, στην ψυχιατρική βιβλιογραφία έχει εμφανισθεί η έννοια Fomo (Fear of Missing Out), δηλαδή η αίσθηση που μας δημιουργείται όταν παρακολουθούμε στενά τα κοινωνικά δίκτυα ότι οι άλλοι περνάνε καλύτερα από εμάς.

Πράγμα που επιτείνει την ανάγκη μας να δημιουργούμε μια ψευδαίσθηση «υπέροχης ζωής», ώστε να μην νιώθουμε μόνοι.

Βέβαια, από την άλλη, όσο συνεχίζουμε να τρώμε τα φαγητά, να αράζουμε στις παραλίες και να λέμε δυο κουβέντες με τα πρόσωπα που φωτογραφίζουμε, το Fomo και οι λοιπές θεωρίες θα συγκλονίζουν τα ψυχαναλυτικά συνέδρια και θα είναι μια ακόμα πληροφορία μέσα στην έκσταση. 

Lifo